تا به حال دوست داشتهاید بدانید چطور میتوانید کتاب کودکان خودتان را خلق کنید؟ تصویرگر جین ماسی در این مطلب به ما نشان میدهد که چگونه، و در همین حین، مراحل مختلف یک پروژه سفارش تصویرگری را با ما مرور میکند.
وقتی انتشارات Random House با من تماس گرفت تا داستان Knight Time نوشتهٔ جِین کلارک را تصویرگری کنم، چیزی که بیش از همه برایم جذاب بود، چالشِ به تصویر کشیدن دو شخصیت اصلی،لایتِل نایت (Little Knight) و لایتِل دراگن (Little Dragon) بود.
الهامِ طراحی این شخصیتها خیلی زود در ذهنم شکل گرفت. شخصیت Little Knight را کمی بر اساس پسرم طراحی کردم. نمیدانم چرا، اما حتی قبل از اینکه خودم بچه داشته باشم، همیشه به تصویرگریِ کودکان علاقه داشتم؛ البته حالا که هر روز مرجعهای واقعی کنارم هستند، کار خیلی راحتتر شده است.
وقتی شخصیتهای حیوانی را تصویرگری میکنم، هنوز آنها را به شکل کودکان خردسال تصور میکنم،بهخصوص وقتی به حالتها، احساسات و رفتارشان فکر میکنم. در ابتدا، صحنههای جنگل در شب کمی مرا میترساند، چون تا آن زمان هیچوقت چیزی شبیه این را تجربه نکرده بودم.
در همان لحظه به یکی از کتابهای محبوب دوران کودکیام فکر کردم: Walt Disney’s Giant Story Book. وقتی بچه بودم، همیشه مجذوبِ داستان بودم اما از درختهای داستان “Babes in Toyland” خیلی میترسیدم. عاشق این بودم که شاخهها مثل بازو و برگها مثل مو تصویر شده بودند.
ترجمه روان و دقیق این بخش:
برای Knight Time باید تعادل دقیقی برقرار میکردم، چون این کتاب برای مخاطبان خردسال نوشته شده است. به همین دلیل، عمداً شخصیتها و فضای داستان را بیش از حد ترسناک طراحی نکردم. www.janemassey.co.uk
۱. طراحی ایدههای اولیهی شخصیتها
این پروژه زمانی آغاز شد که Random House Children’s Books متن Knight Time نوشتهٔ جین کلارک را برایم فرستاد و پرسید آیا دوست دارم روی چند اسکچ اولیه برای دو شخصیت اصلی، Little Knight و Little Dragon کار کنم یا نه.
برای من راحتترین روش در هنگام طراحی شخصیتهای جدید این است که آنها را در یک موقعیت واقعی تصور کنم. بنابراین، کار را با طراحی بخشی از متن شروع کردم که در آن Little Dragon حضور داشت.
بعد از آن، نگاهی اولیه هم به شخصیت Little Knight انداختم؛ او را در یک فضای جنگلی کشیدم و چند طرح رنگی کوچک هم برای شروع کار تهیه کردم.
۲. تهیه یک نمونهرنگ
Knight Time نخستین کتاب تصویری من برای انتشارات Random House بود و موضوع آن کاملاً با هر چیزی که تا آن زمان تصویرگری کرده بودم متفاوت بود. به همین دلیل، از من خواستند پیش از تأیید نهاییِ همکاری، یک نمونهرنگ (Colour Sample) ارائه بدهم. این کار برای تصویرگران تازهکار بسیار رایج است.
از اولین تلاشم برای کشیدن صحنهٔ جنگل شبانه راضی نبودم،رنگها خیلی گِلی و کدر شده بودند و احساس میکردم بیش از حد روی آن کار کردهام.
بنابراین نمونهٔ دومی تهیه کردم که از نظر خودم بسیار موفقتر بود. بعد از اینکه Random House این نمونه را تأیید کرد، کار به مرحلهٔ بعد رفت و آنها برای ادامهٔ پروژه اعلام رضایت کردند.
۳. درک دستور کار (Brief)
همزمان با دریافت متن داستان، معمولاً ناشر یک دستور کار مکتوب (Brief) هم تهیه میکند که در آن توضیح میدهد از نظر خودش و نویسنده، در هر صفحهٔ باز (Spread) چه اتفاقی باید بیفتد. برخی متنها خودشان گویا هستند، اما اغلب تنها با خواندن متن نمیتوان داستان را کامل فهمید، چون تصویرگری نیز بخش بزرگی از روایت را بر عهده دارد.
ناشر تصمیم میگیرد که کدام قسمت متن در کدام صفحه قرار بگیرد و مشخص میکند که آیا آن صفحه باید:
-
یک تصویر Full Bleed باشد (تصویری که تا لبههای صفحه امتداد دارد)،
-
یا دو تصویر جداگانه،
-
یا یک مجموعه تصویر کوچکتر (وینِتهای متعدد).
در این مرحله، ناشر همچنین راهنمای برش (Cutter Guides) در اندازهٔ واقعی همراه با متنِ چیدهشده در جای مناسب را در اختیارم میگذارد،این به من کمک میکند بفهمم در هر صفحه چقدر فضا دارم.
این دستور کار فقط جنبهٔ راهنمایی دارد و قابل تغییر است. متن میتواند در هر صفحه جابهجا شود تا بهتر با تصویرگری من هماهنگ شود.
۴. ساخت اسکیسهای کوچک (Thumbnail Sketches)
بسیاری از تصویرگران دوست دارند کار را با اسکچهای کوچکِ بندانگشتی (Thumbnail) شروع کنند تا چیدمان کلی و جریان روایت در کتاب را مشخص کنند.
اما من معمولاً با اسکچهای خشن در اندازهٔ A4 شروع میکنم؛ اندازهای که حدوداً نصف اندازهٔ تصویر نهایی است.
این اندازه برای من قابلکنترل است، چون میتوانم جزئیات کافی را اضافه کنم بدون اینکه این مرحله خیلی زمانبر شود.
من تا مرحلهٔ طراحی نهایی، همچنان روی کاغذ A4 کار میکنم تا بتوانم بهراحتی طرحها را اسکن و ایمیل کنم.
۵. شخصیتها را بازبینی و اصلاح کنید
من تمام طرحهایم را روی کاغذ لایهگذاری (layout paper) میکشم. این نوع کاغذ به من اجازه میدهد که طرحها را بارها و بارها رویهم ترسیم کنم و هر بار تغییرات ظریفی بدهم.
همچنین میتوانم برگه را برگردانم و طرح را بهصورت معکوس ببینم؛ این کار به من کمک میکند اشتباهات عمدهٔ یک حالت یا ژست را پیدا کنم. گاهی هم طرح را اسکن میکنم و در کامپیوتر آن را وارونه میکنم تا با نگاه تازهتری آن را بررسی کنم.
در هر مرحله، با آشنایی بیشترم با شخصیتها، طرحها را اصلاح و دقیقتر میکنم.
من معمولاً از رفرنس مستقیم استفاده نمیکنم، چون وقتی یک عکس را برای یک حالتِ خاص خیلی دقیق نگاه میکنم، تصویرم خشک و بیروح میشود.
فقط زمانی از رفرنس زنده کمک میگیرم که واقعاً گیر کرده باشم،مثلاً برای اینکه ببینم دست چگونه باید یک شیء را بگیرد.
۶. مخاطب خود را در نظر بگیرید
اولین طرحِ خشن (rough sketch) همیشه سختترین مرحله است، چون باید به چیزهای زیادی فکر کرد:
ترکیببندی، محیط و مکان، حالت و احساسات شخصیتها، وسایل و عناصر صحنه و… .
من معمولاً با فکر کردن به محیط شخصیتها شروع میکنم؛ و اینکه آیا شخصیتهای فرعی دیگری هم وجود دارند یا نه—در این پروژه، مثلاً حیوانات جنگل.
همچنین باید مخاطب را در نظر بگیرید.
در جزئیات، تلاش میکنم تعادل ایجاد کنم: هم همهچیز از نظر تاریخی یا زمانی درست باشد، و هم برای کودکان امروز آشنا و قابلدرک.
برای مثال، در پروژهٔ Knight Time لازم بود تصاویری خلق کنم که شخصیتها و فضاهای آن دوستداشتنی باشند و کمی مرموز و شبانه، اما نه آنقدر ترسناک که برای کودکان نامناسب شود.
۷. بازخوردها را بررسی و گفتگو کنید
وقتی از اولین طرحهای خشن راضی شدم، آنها را برای مشتری ایمیل میکنم. ناشر طرحها را روی «کاتر گاید» قرار میدهد و متن را اضافه میکند. در این مرحله، ناشر نسخهٔ بصری را به نویسنده نیز نشان میدهد. سپس ناشر و نویسنده دربارهٔ تغییرات لازم به توافق میرسند و برای مرحلهٔ دومِ طراحی، یک «بریف» جدید برای من ارسال میکنند.
این بریف شامل طرحبندیهای کوچک (thumbnail) است که در آنها اسکچ من و جای متن مشخص شده، همراه با چند یادداشت کوتاه دربارهٔ تغییرات. این تغییرات میتواند شامل جابهجایی یا حذف جزئیات برای ایجاد فضای بیشتر برای متن باشد، یا نویسنده ممکن است بخواهد جزئیات جدیدی اضافه کنم. گاهی هم ناشر در این مرحله تشخیص میدهد که یک چیدمان بهدرستی کار نمیکند و دربارهٔ گزینههای جایگزین با هم صحبت میکنیم.
در نهایت، من تمام بازخوردها را بررسی میکنم و اگر پیشنهادی داشته باشم، به اشتراک میگذارم.
۸. بررسی تداوم (Continuity)
بعد از اینکه تغییرات نهایی شدند، همهٔ طرحها را دوباره ترسیم میکنم. این مرحله زمان خوبی برای پرداختن بیشتر به شخصیتها و بررسی تداوم است. تداوم احتمالاً یکی از بزرگترین چالشها هنگام تصویرگری یک کتاب تصویری است. یکی از سختترین بخشها این است که ویژگیها و تناسبات یک شخصیت از هر زاویهای یکسان باقی بماند.
وقتی کتاب «مامان، دلت برام تنگ شده بود؟» نوشتهٔ جودی هیندلی را تصویرگری میکردم، کل داستان در یک باغ اتفاق میافتاد، بنابراین مجبور شدم یک نقشه از باغ بکشم تا بفهمم شخصیت چگونه در فضا حرکت میکند و از هر زاویهای جزئیات پسزمینه دقیق و ثابت بماند.
ممکن است ترکیببندی یک صفحه در کنار متن کاملاً خوب کار کند، اما در صفحهٔ بعد یک جزئیات کوچک نتیجه را بههم بریزد ، این فرآیند واقعاً شبیه حل کردن یک پازل است.
۹. آمادهسازی خطوط نهایی (Final Traces)
وقتی از نسخهٔ جدید اصلاحشدهٔ آثار راضی شدم، آنها را برای مشتری ایمیل میکنم تا با متن در صفحه چیده شوند. در این مرحله معمولاً تنها چند نظر جزئی وجود دارد و تا زمانی که تغییرات عمدهای لازم نباشد، تمام اسکچها را به اندازهٔ مورد نیاز برای کتاب نهایی فتوکپی میکنم و به سراغ خطوط نهایی (final traces) میروم.
این خطوط نهایی را روی کاغذ لایهگذاری (layout paper) میکشم. ابتدا یک خط کلیدی (keyline) مشخص میکنم که با اندازهٔ کاتر مطابقت دارد (جایی که کتاب در مرحله چاپ برش میخورد)، و سپس یک خط کلیدی دوم حدود ۱۰ میلیمتر خارج از آن رسم میکنم که به آن bleed گفته میشود و برای جلوگیری از خطا در برش است.
نسخههای تمامقد از خطوط نهایی را تهیه میکنم و برای تأیید به مشتری میفرستم. در این مرحله ممکن است طرحها یک بار دیگر به نویسنده نیز نشان داده شوند.
۱۰. رنگآمیزی نهایی (Build Up Colour)
پس از تأیید خطوط نهایی، آمادهٔ شروع اثر نهایی هستم. من روی کاغذ آبرنگ کار میکنم که آن را روی تختهها کشیده و محکم میکنم. سپس خطوط نهایی را با استفاده از محصولی به نام Tracedown،که شبیه کاغذ کاربن است،به کاغذ منتقل میکنم. عمداً فشار را کم نگه میدارم تا خطوط خیلی پررنگ نشوند.
اغلب با یک وینت کوچک (vignette) شروع میکنم تا وارد جریان کار شوم؛ شروع با یک صحنهٔ بزرگ کمی دلهرهآور است. دوست دارم اثر را با آبرنگ بسازم و در پایان، خطوط را با مداد رنگی تقویت کنم.
۱۱. برای خودتان وقت بگذارید (Leave Yourself Time)
تکمیل اثر نهایی میتواند فرآیندی زمانبر باشد. یک صفحهٔ دو صفحهای دقیق برای Knight Time به طور متوسط دو روز کامل طول کشید تا تکمیل شود؛ طولانیترین زمانی که برای تصویرگری یک کتاب صرف کردهام، صحنهٔ جنگل در صفحهٔ دروازهای (gatefold) در همان کتاب بود که تقریباً یک هفته طول کشید تا رنگآمیزی شود.
اگر روی کتاب کوچکتر کار میکنم (مثلاً یک کتاب تختهای / board book)، در حین کار اسکن آثار را برای تأیید به مشتری ایمیل میکنم، اما این کار برای یک کتاب تصویری بزرگ آسان نیست. اگر نسبت به یک اثر خاص احساس تردید کنم، ممکن است آن را هم برای مشتری بفرستم.
در مجموع، تکمیل تمام آثار یک کتاب به چند هفته زمان نیاز دارد.
۱۲. افزودن جزئیات نهایی (Add Finishing Touches)
اگر مشتری از آثار راضی باشد، آنها را برای اسکن میفرستند و ممکن است ماکتهایی برای اهداف فروش بسازند. پیش از چاپ کتاب، نمونههای رنگ نهایی (final colour proofs) برای من فرستاده میشوند تا نظر بدهم، اما معمولاً در این مرحله نیازی به تغییرات نیست.
سپس یک نسخه از کتاب نهایی به من تحویل داده میشود؛ این معمولاً چند ماه قبل از عرضه در فروشگاهها اتفاق میافتد، بنابراین باید مخفی نگه داشته شود تا غافلگیری خراب نشود!
منبع : How to illustrate a children’s book